De term “schaal” verwijst naar de verhouding van grootte van het model tot een object van originele grootte. In dit geval hebben we het over kleinere representaties van bekende figuren en personages uit films, series, games, comics of van zangers, zangeressen, popsterren, muzikanten en andere artiesten. In dit artikel lees je meer over de verhouding van speelgoed figuren en poppetjes.
De schaal van actiefiguren, verzamelfiguren, poppen of poppetjes worden meestal aangegeven in een “1 op verhouding”. Dit is de verhouding tussen de afmetingen van het model en die van het origineel. De schaal is de vergrotingsfactor, dus 1 bij ware grootte, gevolgd door het aantal waarin het origineel past. Als het model 10 keer zo klein is als het origineel, is de vergrotingsfactor 1:10 of uitgesproken als 1 op 10. Dit geeft aan dat 1 centimeter van het model 10 centimeter van het origineel betreft.
Als standaard, verwijzen speelgoedbedrijven meestal naar het gemiddelde menselijke figuur van 6 feet. Daarom zou een actiefiguur die 1 meter 80 lang is een verhouding van 1 op 1 hebben. Een figuur van 90 centimeter zou dan een verhouding van 1 op 2 hebben, enzovoort.
Omdat de meeste speelgoed figuren worden geproduceerd in het buitenland, zijn de maten meestal vermeld als inches. De inch is een lengtemaat die in Engelstalige landen veel wordt gebruikt en staat gelijk aan 25,4 centimeter.
Actiefiguren zijn er in alle soorten en maten en hoewel het gemakkelijk is om met een liniaal een van je figuren te meten, zal dat je niet helpen om de schaalreferenties te begrijpen die vaak worden gebruikt door speelgoedbedrijven en verzamelaars. Bovendien is het veel cooler om andere verzamelaars te vertellen dat je een aantal leuke figuren op een bepaalde schaal hebt gescoord.
In de wereld van actiefiguren en verzamelfiguren zijn in de loop der jaren enkele standaardschalen gebruikt. Hieronder zien we de meest voorkomende categorieën, van groot naar klein.
- Schaal 1:1 betekent ware grootte (ca. 1.80 m)
- Schaal 1:4 (ca. 18 inch = 45,5 cm)
- Schaal 1:6 (ca. 12 inch = 30,5 cm)
- Schaal 1:9 (ca. 8 inch = 20 cm)
- Schaal 1:10 (ca. 7 inch = 18 cm)
- Schaal 1:12 (ca. 5-6 inch = 14 cm)
- Schaal 1:18 (ca. 3.75-4 inch = 10 cm)
- Schaal 1:48 (ca. 2 inch = 5 cm)
Schaal 1:4 (ca. 18 inch = 45,5 cm)
De schaal 1 op 4 is een van de grootste gangbare schalen voor actiefiguren en is technisch gereserveerd voor grotere poppen, die veelal “echt” haar en stoffen kleding hebben.
Schaal 1:6 (ca. 12 inch = 30,5 cm)
De schaal 1 op 6 heeft een speciale plek in de geschiedenis van actiefiguren, aangezien het de oorspronkelijke grootte was van het allereerste figuur dat actiefiguur werd genoemd. Deze titel staat op naam van G.I. Joe en het was dan ook de regerende schaal voor actiefiguren die in het eerste decennium van G.I. Joe op de markt kwamen. Eind jaren 70 kwamen veel bedrijven met 12 inch figuren, waaronder Kenner smet 12-inch Star Wars figuren en Mego met een 12-inch-lijn van bekende superhelden als Superman, Batman en Wonder Woman.
Schaal 1:9 (ca. 8 inch = 20 cm)
De schaal 1 op 9 is vrijwel exclusief voor Mego’s World’s Greatest Heroes-lijn van 8-inch actiefiguren die eind jaren 70 en begin jaren 80 de markt beheersten. Andere speelgoedbedrijven volgden snel, zoals de Ideal Toy Company met de beroemde Monsters en Evel Knievel-lijnen. Deze schaal werd zo populair dat zelfs G.I. Joe veranderde in dit formaat.
Schaal 1:10 (ca. 7 inch = 18 cm)
De schaal 1 op 10 is onder de verzamelaars van vandaag enorm populair. Verschillende actiefiguren worden in dit formaat geproduceerd, van Mattel’s DC Universe tot Marvel’s Legends-lijn. Mattel heeft zelfs nog een grotere sprong gemaakt met hun Masters of the Universe Classics-lijn, die de klassieke figuren van vroeger opnieuw uitbrengt in de 7-inch schaal. Deze maat is vooral populair bij volwassen verzamelaars en minder bij kinderen die op zoek zijn naar speelfiguren.
Schaal 1:12 (ca. 5-6 inch = 14 cm)
De schaal 1 op 12 ontstond in de jaren 90 toen onder andere de films Jurassic Park, Last Action Hero, Congo en Super Mario Brothers actiefiguren uitbrachten in deze grootte. In de jaren 90 namen figuren van 5 tot 6 centimeter de wereld van actiefiguren over, waardoor de 1 op 18 werden vervangen door de 1 op 12. Hoewel ze tegenwoordig niet erg populair zijn, zal vintage speelgoed op deze schaal nooit worden vergeten.
Schaal 1:18 (ca. 3,75-4 inch = 10 cm)
De schaal 1 op 18 is eind jaren 70 ontstaan toen Mego kwam met hun Pocket Heroes-lijn, die kort daarna werden gevolgd door Fisher-Price met hun Adventure People-lijn. Maar de enorm populaire Star Wars-collectie van Kenner heeft daadwerkelijk de standaard gezet voor actiefiguren van deze schaal. De voornamelijke redenen voor de populariteit van een kleiner formaat waren de lage prijs en het feit dat ze gemakkelijker in voertuigen zouden passen. Speelgoedlijnen zoals A Real American Hero van G.I. Joe deed het buitengewoon goed in deze omvang, net als veel filmfiguren, zoals Star Wars en Tron, en figuren uit series van DC Comics en Marvel.
Schaal 1:48 (ca. 2 inch = 5 cm)
De schaal 1 op 48 komt nauwelijks voor maar heeft een toenemende populariteit door figuren als de Lego “minifigs” en andere miniatuur figuren uit andere bouwsets zoals Mega Bloks. Deze schaal is niet zo relevant in de verzamelwereld, maar zijn misschien wel eens de heersende standaard in de nabije toekomst, en daarom krijgen ze hier alvast een eervolle vermelding.
